Սեղմիր
ԲԱՌԱՐԱՆ
ՄԵԼՈԴՐԱՄԱ

23.11.2020   22:35

Հուն. - melos-երգ+drama-գործողություն «երգող դրամա» 

գերմ.- melodrama 

անգլ.- melodrama 

ֆրանս.- melodrama 

իտալ.- melodramma

1. Երաժշտական-դրամատիկական երկ, ուր մենախոսությունը, երկխոսությունն ու երաժշտությունը հաջորդում են միմյանց, կամ խոսքն ուղեկցվում է երաժշտությամբ: Երաժշտությամբ են ուղեկցվում նաև առավել սուր դրամատիկ պահերը՝ լռության ընթացքում արտահայտելով կերպարի էմոցիաները: Ի տարբերություն օպերայի, գործող անձինք այստեղ ոչ թե երգում են, այլ խոսում են: Իբրև ժանր ձևավորվել է 17-րդ դարի կեսերին՝ Լուսավորչության գեղագիտական սկզբունքների թելադրանքով: 18-19-րդ դարերում եվրոպական և ռուսական երաժիշտներ գրել են բազմաթիվ մելոդրամաներ: Հայտնի է մելոդրամայի ամենահին օրինակը՝ Յ.Է.Էմբերլին «Սիգիզմունդ» պիեսը /1753թ./: Մելոդրամայի վաղ նմուշներից են նաև Ժ.Ժ Ռուսոյի ‹‹Պիգմալիոնի›› լիրիկական տեսարանները(1765-1770թթ. երաժշտ. Օ.Կուանյե, սյուժեն՝ անտիկ առասպելական սյուժեի վրա հիմնված Օվիդիոսի ‹‹Փոխակերպումներ››), ով կարծում էր, որ դրամայի այս տեսակում ինչ-որ չափով արտասանված արտահայտությունը պատրաստված և հուշված է երաժշտական ​​արտահայտության կողմից: Վաղ շրջանի այդ մելոդրամաներից են նաև Կ.Գ.Նեֆեի ‹‹Սոֆոնիսբան››(1782թ.) և Յա.Բ. Կնյաժինինի ‹‹Օրփեոսը››(երաժշտ. Ֆ.Տորելլի 1781թ.): Այս ստեղծագործությունը 1792թ. Ե.Ի.Ֆոմինի նոր երաժշտությամբ դարձել է ժանրի վառ օրինակներից մեկը՝ առանձնանալով երաժշտության արտահայտչական խորը դրամատիզմով և դրա զարգացման սիմֆոնիկ լարումով: Ստեղծագործության մեջ ներառված են եղել երգչախումբ, բալետային տեսարան: 1798թ-ին Գյոտտեն գրում է ‹‹Պրոզերպինա›› մելոդրամա-մենախոսությունը: Իբրև այդօրինակ ժանր վերացել է 19-րդ դարի կեսերից՝ ինքուրույն նշանակությունն աստիճանաբար կորցնելու հետևանքով և մելոդրամային փոխարինելու եկավ երաժշտահամերգային արտասանողական ժանրը։ Ինչպես նաև մելոդրամայի սկզբունքները՝ որպես արտահայտչամիջոցներ,  ներթափանցել են օպերային արվեստ ու դրամատիկական ներկայացումների երաժշտական մաս(Շումանի ‹‹Մանֆրեդ››, Գրիգի ‹‹Պիեռ Գյունտ››):

Ժողովրդավարական միտումներ ունեցող երաժշտական մելոդրաման սկսեց համատեղվել այդ ժամանակ դեռ զարգացող կատակերգական օպերայի հետ, բայց էմոցիանալ համատեքստով հիմնովին ուրիշ քնարական տիպի է պատկանում։ XIX դարում երաժշտական մելոդրաման, որպես ինքնուրույն գործող ժանր վերացավ և նրան փոխարինելու եկավ երաժշտահամերգային արտասանողական ժանրը։ Բայց «մելոդրաման»՝ որպես տերմին, պահպանվեց և ունեցավ լայն տարածում որպես դրամատիկական թատրոնի ժանրերից մեկը։  

2. Սկզբնապես թատերական, ապա նաև յուրաքանչյուր այլ դրամայի տարատեսակ, որը բնութագրվում է ռոմանտիկական-հուզական-սենտիմենտալ դրվածքով ու բարոյախոսական-խրատական ակներև միտումներով: Հեղափոխության ավարտին՝ 18-րդ դարի վերջերին ծագել է Ֆրանսիայում, բուռն ծաղկում ապրել 19-րդ դարի կեսերին: Մելպոմենեյի ապօրինածին դուստր համարվող (Ժոֆրուա) Մելոդրամայի ի հյատ գալը կապվում է բուրժուազիայի գաղափարական գերակայության հետ՝ կրելով հակաֆեոդալական և հակակղերական բնույթ: «Վանական զոհաբերություններ» (Ժ.Մոնվել 1791թ.), «Ռոբերտ, ավազակների պետ» (Լամա 1792թ.): Հետագայում մելոդրամայի էվոլուցիայի ընթացքը կախված է եղել պատմական որոշակի պայմաններից: 19-րդ դարի հեղափոխական շարժումների շրջանում մերձենալով ռոմանտիկական դրամային՝ որպես դրա անցումային ձև, մելոդրաման ‹‹դավաճանել›› է իր դասակարգային հասցեագրմանը: Իշխող դասի գաղափարախոսության ազդեցության տակ գտնվող մելոդրաման դարձել է նույն բուրժուազիայի թալանչիական բարոյականությունը մերկացնողը: Ընդունել սոցիալական շեշտեր՝ ընդդեմ հասարակության անարդար կառուցվածքի ու բռնադատիչների. ցավի զգացումով պատկերել աշխատավոր խավի աղքատությունն ու իրավազրկությունը: Ապա դրամատիկական կառուցվածքի ծագումով ընտանեկան ողբերգությանը (Եվրիպիդես, Շեքսպիր, Մարլո) հասնող մելոդրաման հասարակական իրադրության փոփոխության հետ կորցրել է սոցիալ-մերկացուցիչ հնչողությունը՝ սյուժեն տեղավորելով առավել լոկալ կենսական նյութի շրջանակներում. ընտանեկան, անձնական, սիրային հարաբերություններ:

Մելոդրամայի ուժեղ կողմերն են համարվում արդարության, պարկեշտության  հաստատման պաթոսը, վառ հանդիսանքայնությունը, հետաքրքրական ինտրիգը: Թույլ կողմերն են՝ իրական սոցիալական կոնֆլիկտն ու կենսական  բախումները՝ ուտոպիստական երանությամբ, չարի և բարու վերացական պայքարով փոխարինելը, (որը ժանրի ձևավորման շրջանում պարզունակ բնույթ է կրել): Ոչ ճշմարտանման  սուր դրությունները, օրինակ` հերոսին մտցնում են պարկի մեջ, կարում և գցում ծովը, սակայն նա երջանիկ պատահականության շնորհիվ փրկվում է: Ինչպես նաև արտաքին էֆեկտների չարաշահումը(գործողության ֆետիշացում), բնավորությունների սխեմատիզմն ու անկենդանությունը, անհավանական արկածային սյուժեներով  մարդուն անհասկանալի ուժերի խաղալիք դարձնելը:

Մի շարք տարրեր մելոդրաման ժառանգել է ուրիշ ժանրերից:  19-րդ դարում վեպ-ֆելիետոնի հեղինակների համար սովորական գործ է եղել իրենց ստեղծագործությունները բեմական վերաձևման ենթարկելը, ինչպես նաև երբեմն մելոդրամաներ գրելը: Ուստի մելոդրամայի կարևորագույն տարրերն են դառնում վեպ-ֆելիետոնին հատուկ ֆաբուլային գաղտնիքը, զգեստափոխումը, ճանաչումը, արկածախնդրությունը, առեղծվածային անծանոթ-հովանավորը, չարագործները և նրանց անմեղ զոհերը: Երկու ժանրերում էլ կտրուկ հակադրական է սև-սպիտակ, չար-բարի, լույս-խավար հարաբերակցումը, և բնորոշ չէ դրանց նրբերանգավորումը: Բնականաբար և խորթ է պսիխոլոգիզմն ու հոգեկան շարժերի բարդ դիալեկտիկայում խորամուխ լինելը: Եթե վեպ-ֆելիետոնում խոսքը դադարում է բանստեղծական նյութ լինել և թատերականացման, թատերայնացման ու վիզուալիզացման միջոցի է վերածվում, ապա խոսքաշատ մելոդրամայում այն լոկ գործողության նշան է՝ «խոսքային ժեստ»(փոխառված՝ երկխոսակցականացված մնջախաղից): Արտաքին զարդանկարման միջոց, ինչն էլ ‹‹մելոդրամայի Շեքսպիր›› հռչակն ունեցող Գ.Պիկսերեկուրին առիթ է տալիս ասել, թե ինքը գրում է կարդալ չիմացողների համար: Մելոդրաման ժառանգել է նաև Գոթական վեպից և «Վրեժխնդրության ողբերգությունից» սարսափների ու վայրագությունների խառնաշփոթը, իսկ արցունքոտ կատակերգությունից և քաղքենական դրամայից` զվարճալի ինտրիգը, ուժգին էմոցիոնալ վերապրումը,  չարագործի, հետաքրքրասեր մարդուազնվական հոր և անմեղ տառապող սիրուհու(ինժենյու) ամպլուաները:

Հետևաբար մելոդրամայի պերսոնաժները զրկված են ողբերգական ընտրության հնարավորությունից, նրանք հագեցված են բարի կամ չար զգացմունքներով և նրանց չեն  տանջում կասկածները և հակասությունները: Հույզերն ու խոսքը չափազանցված են, և երբեմն ծաղրահունչ: Հեշտ ճանաչելի է հանդիսատեսի կողմից, և էժան կատարսիս  առաջացնող, ինչը մելոդրամային զանգվածային մշակույթի կիտչային երանգ է տալիս(Տե՛ս՝ ԿԻՏՉ): Բնականաբար հանդիսատեսի երևակայության ցնցմանը միտված իրավիճակները, մելոդրամայում անհավանական լինելով հանդերձ, հստակ նախանշված են. լիակատար հուսահատություն կամ անասելի երջանկություն, հերոսի դաժան ճակատագիրը ավարտվելով երջանիկ հանգուցալուծումով (լավատեսական մելոդրամայում), կամ էլ մռայլ ու լարված ճակատագրով լի, ինչպես սարսափ վեպում`սոցիալական անարդարություն կամ էլ վարձատրություն առաքինության և քաղաքացիական քաջության համար: Պատմության կառուցվածքը ևս գրեթե անփոփոխ է. սեր, դավաճանություն, դժբախտություն բերող անձ,  հետապնդումը որպես «խարդավանքի առանցք», առաքինություններ, պատիժ և պարգև: Սովորաբար մելոդրամայի գործողությանը ծավալվում է միանգամայն անիրական և ֆանտաստիկ վայրերում(վայրի բնություն, դղյակ, կղզի և այլն):  Ուստի կոպիտ կոմիկական և հուզահարույց-պաթետիկ տարրերի, բնավորությամբ ու սոցիալական կարգավիճակով տարբեր կերպարների համադրումով և սենտիմենտալից ահասարսուռին անցումներով մելոդրաման կոնտրաստի մարմանցում է դառնում(ծայրաբևեռացված չար-բարի / միջանցիկ-հակամիջանցիկ գործողություն):

Դասական մելոդրամայի հեղինակներ են Գ. Պիկսերեկուրը( «Վիկտոր կամ Անտառի զավակը», ‹‹Քրիստափոր Կոլումբոս››, Կյուվելյե դե Տրին` «Կեղծ դրամ կտրողները  կամ Վրեժ», Դեններին և Կորմոնը` «Երկու որբ», Վ. Դյուկանժը` «30 տարի կամ Խաղամոլի կյանքը», Է. Բուլիվեր- Լիթոնը` «Լիոնի գեղեցկուհին», Ալ. Դյումա` «Քին  կամ հանճար և անառակություն», Պ. Ջիակոմետտին` «Կորրադո կամ Ոճրագործի ընտանիքը», Ա.Օստրովսկին՝ ‹‹Անմեղ մեղավորները›› և որիշներ:*


*Ինչ-ինչ հատկանիշներով մելոդրամային մոտենում են Ա. Օստրովսկու, ‹‹Տաղանդներ և երկրպագուներ››, ‹‹Թեժ սիրտը››, ‹‹Ուշացած սեր››, Մ.Յու. Լերմոնտովի ‹‹Դիմակահանդես››, Ֆ.Շիլլերի  ‹‹Ավազակներն›› ու ‹‹Սեր և խարդավնաքը››, Վ.Հյուգոյի ‹‹Արքան զվարճանում է››,  ‹‹Մարիա Թյուդոր›› և ‹‹Ռյուի Բլազ›› ստեղծագործությունները:

Մեծ ազդեցություն է թողել հայ թատրոնի և թատերագրության վրա: 19-րդ դարի հայ պատմական ողբերգությունները ունեն մելոդրամայի հատկանիշներ: Իրապատում մելոդրամայի օրինակն է Ա. Շիրվանզադեի «Չար ոգին»: Բեմական արժանիքների, ուժեղ զգացմունքներ ցուցադրելու հնարավորության, հանդիսատեսի վրա հուզական ցնցող ազդեցություն գործելու զորության շնորհիվ մելոդրաման եվրոպականից բացի 19-րդ դարի 20-ականներից նաև ռուսական թատրոնի խաղացանկում է մեծ տեղ զբաղեցրել (թատերագիրներ` Մ.Խերսակով, Պ.ՊլավիլշչիկովՆ.Իլյին, Վ.Լուկին): Թեև իրատեսական ժողովրդական արվեստի զարգացման ջահակիրներ Ա.Ս.Պուշկինը, Վ.Գ. Բելինսկին և Ն.Վ.Գոգոլը կտրուկ քննադատել են մելոդրամային ռուսական հասարակության կենսական շահերից հեռանալու, անհավանական իրավիճակների և կերպարների, առատ արտաքին էֆեկտների համար, սակայն ռուս գրողներ Վ.Դյաչենկոն, Ն.Չիրկինը, Վ.Տրավսկինը, Պ.Նեվիժինը կարողացել են յուրացնել կենցաղային մելոդրամայի հմտությունները: Եվ կարճ ժամանակ անց «succes des larmes»(արցունքոտ հաջողություն)-ը էմոցիոնալ նոր հիմքի վրա է «վերածնվում» Ա.Սումբատովի «Շղթաներ», Ն.Դոնչենկոյի «Կյանքի գինը», Ի.Շպաժինսկու «Մթին ուժ», Լ.Անդրեևի «Նա, ով ապտակ է ստանում» ստեղծագործություններում:  20-րդ դարում մելոդրաման մաքուր վիճակում ավելի հազվադեպ է ի հայտ գալիս, զուգակցվելով կոմեդիայի, հրապարակախոսության և ողբերգության հետ:* 


   *Ռ.Ռոլանը համոզված էր, որ չկա ավելի բարդ և վեհ գործ քան իրական պոետիկ մելոդրամա ստեղծելը:

Մելոդրամատիզմի  տարրերը բնորոշ են Ա.Ն.Արբուզովի, Ա.Դ. Սալնիսկու, Վ.Ն.Սոբկոյի որոշ պիսներին:  1960 թվականին Արբուզովի կողմից փորձ արվեց վերականգնել մելոդրաման իր բուն տեսքով` «Կորած որդին» ներկայացմամբ: Ժանրի յուրահատկությունները  պահպանվել են սովետական թատերագրության մեջ.  Ա. Լունաչարսկի` «Թույն», Ա. Ֆայկո` «Լյուլ լիճը» պիեսները:  Սովետահայ բեմում բազմիցս խաղացված մելոդրամներն են` Լ. Սաղաթելյանի` «Կարմիր մանյակ», Մ.Քոչարյանի` «Հարազատ մարդիկ», Գ. Տեր-Գրիգորյանի` «Գարնան անձրև» և ուրիշ պիեսներ: 21-րդ դարի հայ թատերարվեստում մելոդրամայի տիպիկ օրինակ է Կամերային թատրոնում Լուսինե Երնջակյանի բեմադրած «Ինչ տարբերություն թե ում հետ»(հեղ. Լեոնարդ Գերշ) ներկայացումը:

Մելոդրամայի հիմանական նվաճումը կապված է ոչ թե դրամատուրգիայի հետ, այլ` բեմական արվեստի: Այս ժանրը, վոդևիլի հետ միասին, հաստատեցին թատերայնության անվերապահ գերիշխումը դրամատուրգիայի վրա:*


* Մելոդրաման դրամայի հանդեպ գտնվում է նույն հարաբերության մեջ, ինչ որ վոդեվիլը՝ կոմեդիայի: Մի դեպքում ծիծաղելին է հանդես գալիս իր ‹‹մաքուր›› վիճակում, մյուս դեպքում՝ վշտալին: Եվ՛ մեկը, և՛ մյուսը չունեն իրապաշատական  ըդհանրացման այն ուժը, ինչ որ կոմեդիան կամ դրաման, բայց երկուսն էլ, հենվելով ժանրերի էֆեկտիվ հատկանիշների վրա, արտահայտում են կյանքի այս կամ այն մասնավոր երևույթը և ավելի շուտ բեմական քան գրական արժանիքների շնորհիվ, գրավում իր տեղը թատերարվեստում: Ժանրն իր բեմական արտահայտությամբ մերժելի է այն դեպքում, երբ խողը կառուցվում է զգացմունքների անխնա չափազանցման, սրտաճմլիկ տեսարանների չարաշահման վրա, արցունք բերելու գլխավոր նպատակով: Եվ ժանրի բեմական պատմությունն այնքան շատ է տվել  նման օրինակներ, որ  «մելոդրամատիկական խաղաոճ» արտահայտությունը դարձել է հոռի ճաշակի նշան:

Չնայած, կերպարների բանախոսությանը` տեքստը մելոդրամաներում սահմանափակվում է սցենարի գործառույթներով, գծագրելով միայն մոտավոր սխեման: Միմիկան և ինտոնացիաների օրինաչափությունները միշտ ավելի կարևոր էին, քան բանավոր ձևակերպումները, իսկ գործողության առանցքային պահերին դերասանների արտահայտություններին  սովորաբար նախորդում էին լուռ տեսարանները: Էմոցիոնալ վերապրումը և մտածողության գործընթացը արտահայտվում էր ոչ թե խոսքով, այլ` դերասանական արվեստի օգնությամբ: Համր կերպաները, հաճախ  դառնում էին հերոսներ, իրենց զգացմուքները և մտքերը ցուցադրում էին մնջախաղի միջոցով: Ֆրանսիայում և այլ երկներում մելոդրաման մեծ ազդեցություն թողեց դերասանական արվեստի վրա: Անգլիայում մելոդրամատիկ դերակատարումներով հայտնի է եղել հռչակավոր Հենրի Իրվինգը, բեմական մեծ հաջողություն է բերել Ալբիերիի «Երկու վարդեր» մելոդրամայում 290 անգամ անընդմեջ խաղացած կերպարը: Ապա Էրքման Շատրիանի «Լեհական հրեա» վիպակը Լ.Լյուիսի կողմից «Զանգակներ» անվանափոխմամբ բեմականցման մեջ, որտեղ խաղացել է Մաթիասի դերը:

Մելոդրաման հայ թատրոնում առանձնապես մեծ  տեղ է զբաղեցրել 19-րդ դարի հայ ողբերգակների խաղացանկում. Պ.Ադամյանի, Սիրանույշի, Մարտիրոս Մնակյանի (որին կարելի է կոչել մելոդրամայի դերասան), Հ.Աբելյանի ( Գ.Գեի «Տրիլբիի» գլխավոր հերոս Սվենգալին եղել է նրա ամենասիրած դերերից մեկը), Վ. Փափազյանի (Քինը, Կորրադոն): Ռուս մեծանուն դերասանները, ովքեր ներգրված էին մելոդրամաներում, ձգտում էին հաղթահարել այս ժանրի գաղափարային և գեղարվեստական թերություները: Պ.Ս.Մաչալովը խաղալով մելոդրամայում, հերոսների բնութագրման մեջ ներմուծել է ավելի ժողովրդավարական բովանդակություն, ռոմանտիկական ապստամբությունների գծեր: Մ.Ս.Շչեպկինը և Ա. Ե.Մարտինովը, մի շարք դերեր ստեղծելով մելոդրամայում, բացահայտել են «փոքր» մարդու հոգևոր գեղեցկությունըՆրանց սիրելի ժանրն է եղել մելոդրաման, քանի որ հենց այստեղ կարող էին առանց «կողմնակի» հավելումների, բաց խաղով ներկայացնել կրքեր, տառապանք ու ապրումների ծայրահեղացում:* Եվ այդ ժամանակի հանդիսատեսի հեղինակավոր ներկայացուցիչները Շչեպկինի լավագույն դերակատարումը ոչ թե գոգոլյան «Ռևիզորի» քաղաքագլխի դերակատարումն էին համարում, այլ ֆրանսիական «Նավաստի» մելոդրամայի ծեր նավաստու կերպարը: Պատճառն այն է, որ ոճական-ձևական հատկանիշներով մելադրաման մոտենում է ողբերգությանը և երկու դեպքում էլ արտիստն ու հանդիսատեսը գործ ունեն հուզական բարձր ջերմաստիճանի, բանաստեղծականությամբ շաղախված երկերի, վառ-պոետական խոսքի, բացառիկին մոտեցող կերպարների հետ: Օրինակ` Շեքսպիրի յուրաքանչյուր ողբերգության կարելի է թյուր կատարման և մեկնաբանության շնորհիվ վերածել մելոդրամայի,  իսկ պատմական որոշակի փուլերում շեքսպիրյան ողբերգությունն ու մելոդրամը մեծ արտիստների շնորհիվ կարող են նույնանման հասարակական-փիլիսոփայական դեր կատարել:


* Մելոդրամային մոտեցող Վիկտոր Հյուգոյի «Ռյուի Բլազ» դրամայի բեմադրության մեջ  Դոն Սեզարի դերակատար Ֆրեդերիկ Լեմեթրը երկու մոդայական հեղինակներ Ֆելիքս Դյումանուարին և Ադոլֆ դ’Անրիին միտք է տվել գրել նոր` իր խաղային ցուցումներին ենթարկված «Դոն Սեզար դը բազան» պիեսը, որպեսզի թատերագրական ձևաստեղծումն ի´ր դերասանական անձով և ի´ր զգացած բեմական դրություններով կողմնորոշվի:

Ընդլայնելով դերասանական արվեստի արտահայտչական հնարավորությունները՝ մելոդրաման, բեմական այլ բարեփոխումներ էլ իրականացրեց: Արտահայտիչ միզանսցենները, որոնք փոխարինելու եկան կլասիցիստական թատրոնի խիստ լակոնիկ կոմպոզիցիաներին, և բազմազան բեմադրական էֆեկտները տալիս էին դրամատիկական  լարվածության հստակ և վառ տպավորություն, քան թե պիսեի հասարակ կառուցվածքը: Մելոդրամայի շնորհիվ բեմադրական էֆեկտները դրածո դիվերտիսմենտից լրացնող պատկեր (вставного дивертисмента)-ից  վերափոխվեցին ներկայացման կառուցվածքի լիարժեք տարրի, իսկ դեկորացիան վերածվեց` ակտիվ էմոցիոնալ ֆոնի: Բեմական գործը սկսեց անկախանալ դրամատուրգիայից:

Ներկայումս մելոդրաման ապրում և ծաղկում է  անտերպրիզային թատրոնում,  հեռուստասերիալերում կամ  սենտիմենտալ մամուլում: Ծաղրանմանակումով, այսինքն ինքնաժխտման տեսքով մելոդրաման զարգանում է կոմեդիայի և վիզուալ էֆեկտների թատրոնում՝ երբեմն ներմուծելով ժանրի հետ աղերս չունեցող էրոտիկ-սեքսուալ տարրեր և բարձ բարոյականության տեր կերպարներին փոխարինելով անբարոյականներով: Ինչպես նաև ժամանակակիցներին  մելոդրաման գրավում է իր երկակիությամբ` ձգում-վանում: Մելոդրաման բեմում, կինոյում կամ հեռուստատեսությունում սովորաբար ուղեկցվում է դրամատիկ և մտածելու տեղիք տվող երաժշտությամբ, որը հանդիսատեսի համար ներկայացված դրամայի հուշումներ է առաջարկում:

Կինոարվեստում մելոդրամայի առաջին փորձն արվեց Ֆրանսիայում 1904թ նկարահանված «Սիրավեպ» ֆիլմով: Մելոդրամատիկական արտահայտչաձևերի առկայությամբ են նկարահանված այնպիսի դասական ֆիլմեր, ինչպիսիք են Ու.Դ. Գրիֆֆիտի «Ճանապարհ դեպի արևելք» և Չարլի Չապլինի(ում ստեղծագործական կյանքում մելոդրամատիկական մոտիվները հետգայում կարևոր դերակատարում ունեցան) «Փարիզուհին»: Մելոդրամատիկական կառուցվածքով նկարահանված գերմանական համր կինոյի լավագույն նմուշներից են «Անուրախ նրբանցք» (դեր. Գ.Գարբո) և «Երկնագույն հրեշտակ» (դեր. Մ.Դիտրիխ): Անցյալ դարասկզբի ռուսական կինոմելոդրամայի աստղ է դարձել Վ. Վ. Խոլոդնայան՝ «Մոռացի՛ր քարերի մասին, դրանցում մարել են կրակները»(1917թ.), «Լռի՛ր տխրություն, լռի՛ր»(1918թ.) և այլ ֆիլմերում ունեցած խաբված, թախծոտ կանանց դերակատարումներով: Մելոդրամատիկական մոտիվներից օգտվել են նաև իտալական նեոռեալիզմի առաջատար վարպետներից Լ.Վիսկոնտին, Պ. Ջերմին և հատկապես՝ Լ.Կոմենչինին ու Լ.Ձուրլինին: 60-70-ականների կինոաշխարհում մելոդրամայի ոչ հաճախ պատահող հաջողություններից են համարվում Կ.Լելուշի «Կին և տղամարդ» (1966թ.Ֆրանսիա),  Բ.Վիդերբերգի «Էլվիրա Մադիգան»(1967թ. Շվեդիա) և Ա.Հիլլերի «Սիրո պատմություն»(1970թ. ԱՄՆ): Խորհրդային կինեմատոգրաֆում մելոդրամատիկական հատկությունները  հոգեբանական դրամայի բաղկացուցիչ են դառնում Է. Ա. Ռյազանովի «Ծառայողական սիրավեպ» և Մ. Կ. Կալատազովի «Կռունկներն են թռչում» ֆիլմերում: Սովետահայ շրջանի կինոմելոդրամայի լավագույն նմուշներն են Գ.Մելիք-Ավագյանի «Սիրտը երգում է», «Մոր Սիրտը», Յու. Երզնկյանի և Լաերտ Վաղարշյանի «Առաջին Սիրո երգը» Ֆ.Դովլաթյանի «Ապրեցեք երկար» և Ներսես Հովհաննիսյանի հեղինակած «Երջանկության մեխանիկա», «Օտար խաղեր» ֆիլմերը:

Օգտագործված գրականության ցանկ

1. Թատերագիտական բառարան, Լ. Հախվերդյան, Երևան 1986թ.

2. Մեր օրերի հայ դրամատուրգիան, Լ. Հախվերդյան, Երևան-1955

3. Գրականագիտական բառարան, Էդ.Ջրբաշյան, Հ.Մախչանյան, Երևան-1972

4Գրականագիտական տերմինների բառարան, Լ.Տիմոեև, Ն.Վենգրով, Երևան-1957

5. Դերասանի արվեստի բնույթը, Հենրիկ Հովհաննիսյան, Երևան-2002

6. Շեքսպիրը և հայ գրական ու թատերական մշակույթը,  Լուիզա Սամվելյան, Երևան-1974

7. Словарь иностранных музыкальных терминов, Т. Крутяева, Н.Молокова, Ленинград-1988

8. Музикальный энциклопедический словарь, глав.ред. Г.В.Келдыш, Москва-1990

9. Традиции взаимодействие искусств: Франция конец19-ого-начало 20-ого века, В.И.Божович, Москва-1987

10. Французская мелодрама начало 19-ого века, Б.Томашевский, Ленинград-1927

11. Эстетика-Словарь, Под общ. Ред. А. А. Беляаева и др. Москва-1989

12. «Народный театр», Р.Ролан, Собр. соч.: В 14 т. Москва-1958. Том-14.

13. Литературная Энциклопедия терминов и понятий, Российская академия наук институт научной информации по общественным наукам, глав.ред. и сост. А. Н. Николюкин, Москва-2001

14. Словарь иностранных слов, Под.ред. И. В. Лехина, Л. С. Шаумяна, Москва-1989

15. Кино-Энциклопедический словарь, глав.ред. С.И.Ютевич, Москва-1987

16. Театральная энциклоедия, Том-3, Москва-1964

17. Театральные термины и понятия: /Материалы к словарю/ 2005

18. Словарь театра, П. Пави, Москва-1991

19. Западно-Европейский театр-на рубеже 19 и 20 столетий, А.А. Гвоздев, Ленинград1939Москва

20. На грани и за гранью кича, Марк Кушинов журнал ТЕАТР №15, 2013 г.

21. Актерское искусство в России,  Б.Алперс, М-1945

22. Словарь театральных терминов, Барнаул-2015

Համահավաքող՝ Գայանե Թադևոսյան

Խմագրելի

1693 հոգի